Remont \ Remont Kaplicy Królewskiej

W ostatnim tygodniu lutego 2016 r. zostały sfinalizowane rozmowy w sprawie prac konserwatorskich i restauratorskich w Kaplicy Królewskiej.

Prace remontowe w Kaplicy Królewskiej ruszyły w czerwcu 2016 r.

Dziękujemy Pracownikom i Zarządowi PERN-u na czele z Panem Prezesem za objęcie mecenatem tych prac.

We wtorek 26 kwietnia 2016 roku w Kurii Diecezjalnej Płockiej odbyło się spotkanie Rady Naukowej do spraw Kaplicy Królewskiej Bazyliki Katedralnej w Płocku. Zebraniu przewodniczył Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup Piotr Libera, który wręczył nominacje członkom Rady.

W skład zespołu weszli:
prof. dr hab. Henryk Samsonowicz – polski historyk, rektor Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1980–1982, odznaczony Orderem Orła Białego w 2010
ks. kan. prof. dr hab. Michał Grzybowski, historyk i wykładowca Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku
ks. kan. mgr Stefan Cegłowski – Proboszcz Parafii pw. św. Zygmunta w Płocku
mgr inż. Ewa Jaszczak -   Kierownik Płockiej Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie
Marcin Kozarzewski - konserwator z ponad 30 letnim doświadczeniem
dr Wojciech Brzeziński – Dyrektor Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie
dr Wojciech Borkowski - Dyrektor ds. Badań i Analizy Obiektów Archeologicznych w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie
dr Łukasz Stanaszek – dyrektor Pracowni Antropologicznej  w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie
Igor Wasilewski, Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych "Przyjaźń"
mgr Barbara Piotrowska z Muzeum Diecezjalnego w Płocku.

Podczas projekcji prezentacji „Kaplica Królewska w Bazylice Katedralnej pw. Najświętszej Maryi Panny” autorstwa Pana Marcina Kozarzewskiego, poruszono problem stanu zachowania Kaplicy Królewskiej i Katedry Płockiej, omawiając potrzeby konserwatorskie budynku. Nawiązano także do kwestii stanu zachowania szczątków władców Polski - Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego oraz książąt mazowieckich, odwołując się do potrzeby badań antropologicznych. Spotkanie zakończono na etapie wstępnych ustaleń dotyczących dalszych działań na rzecz remontu Kaplicy Królewskiej.

***

Oczyszczenie malowideł, położenie solochłonnych tynków, uzupełnienie płyt posadzki i konserwację kraty, wykonano między innymi podczas zakończonej renowacji Kaplicy Królewskiej – „serca” katedry płockiej pw. Wniebowzięcia NMP. Podczas konferencji 27 kwietnia podsumowano wykonane prace. Spotkanie prowadził ks. kan. Stefan Cegłowski, proboszcz parafii katedralnej, dzięki zaangażowaniu którego odbyły się prace renowacyjne.

Uczestniczący w konferencji biskup płocki Piotr Libera za ks. Januszem Pasierbem przypominał, że „w średniowieczu Europa była tam, pokąd sięgały katedry”. To z katedry wyszły podstawowe instytucje tworzące kulturę europejską, przez wieki kwitły w jej cieniu szkoły katedralne. Gdy powstały uniwersytety, profesorowie „jak biskupi w swoich świątyniach”, zasiedli na katedrach. W katedrze nauczał biskup, ale „uczyła także architektura, rzeźba i malarstwo”.

„Świątynia katedralna uczyła nadziei, cnót, tak często przedstawianych na portalach i podwojach. Uczyła historii zbawienia, uczyła piękna. Gdzie jest dzisiaj Europa, jeśli katedry te, szczególnie na zachodzie Europy, stają się bardziej muzeami niż domami modlitwy, a wspólnoty chrześcijańskie wiążące z nimi swoje życie liturgiczne są mikroskopijne i mocno zatrwożone?” – pytał bp Libera.

Dodał, że Kościół nie chce nostalgicznie powracać tylko do przeszłości. Chce wychodzić z „samozadowolenia letniej wiary”, odkrywać jej bogactwo – również w wymiarze architektury sakralnej. Chce ukazywać ludziom XXI wieku świątynie, szczególnie świątynię katedralną, „jako prawdziwą strażniczkę historii naszej wielkiej i małej ojczyzny”. Chcemy otwierać jej podwoje dla nowych pokoleń.

Ks. prof. dr hab. Michał M. Grzybowski wygłosił prelekcję o „Mazowieckim Wawelu”, jak nazywana jest Kaplica Królewska w katedrze, w której znajdują się doczesne szczątki księcia Władysława Hermana i króla Bolesława Krzywoustego. Przyznał, że nie jest znane pierwotne miejsce pochówku władców Polski. Ze źródeł wynika, że biskup płocki Andrzej Noskowski (1546-1567) pochował kości wymienionych władców w specjalnie zbudowanej krypcie przy wejściu do prezbiterium. Wówczas dokonano selekcji, umieszczając w skrzyni wyłącznie szczątki członków rodziny piastowskiej.

„Ponowny uroczysty pogrzeb znalezionych szczątków urządzono 12 września 1825 r. Wszystkie kości umieszczono w nowej, pomalowanej na purpurowo trumnie. Do wnętrza włożono dużą butlę szklaną, w której był protokół upamiętniający fakt przeniesienia szczątków do kaplicy w północnej wieży. W kaplicy zbudowano marmurowy, klasycystyczny sarkofag. Mszę św. celebrował biskup Adam Prażmowski (1817-1836). Odtąd kaplica, gdzie złożono szczątki polskich Piastów `panów i dziedziców` otrzymała nazwę Kaplicy Królewskiej” – relacjonował płocki historyk.

Opowiedział również o badaniach pochowanych w katedrze szczątków ludzkich, które rozpoczęto w marcu 1972 r. Zaangażowano do nich specjalistów z różnych dziedzin. Szczątki Piastów znaleziono na wprost wejścia do krypty – przez 150 lat pozostały one nienaruszone. Na podstawie analizy antropologicznej kości wyodrębniono 17 osób, w tym wspomnianych władców Polski. Ustalono ich wiek i możliwe cechy: „Uczeni tego kolegium potwierdzili opinię, że w minionych wiekach gospodarze katedry bardzo troskliwie zabiegali o zachowanie szczątków wszystkich pochowanych w niej Piastów” – konkludował ks. Grzybowski.

Marcin Kozarzewski, konserwator dzieł sztuki, reprezentujący firmę „Monument Service” wyjaśnił, że impulsem do prac był zły stan dekoracji malarskiej, wykonanej przez prof. Władysława Drapiewskiego ze współpracownikami. Bardzo zniszczona była dolna część wystroju wnętrza. Zniszczenia spowodował kondensat w strukturze murów, powodujący zawilgocenie kaplicy.

Konserwacji poddane zostało całe wnętrze Kaplicy Królewskiej m.in. pęknięte mury, ubytki w kolumnach, przemalowana, zdeformowana i zniekształcona polichromia, witraż przedstawiający Kazimierza Jagiellończyka klęczącego przed Matką Bożą Częstochowską, zniszczona posadzka czy wejściowa krata. Wykonano też nowe oświetlenie kaplicy i rynny pod oknami.

Natomiast archeolog Andrzej Gołembnik przyznał, że historia Wzgórza Tumskiego w Płocku, na którym zbudowano katedrę, „nie jest jeszcze do końca rozpoznana”. Ostatnie dokładne badania prowadzono pół wieku temu: „Wzgórze Tumskie było samo w sobie grodem biskupim, z katedrą i dwoma kościołami. Obok powstało podgrodzie, czyli zaczątek miasta. W ziemi wzgórza jest jeszcze mnóstwo informacji, pozwalających odtworzyć piękną historię Płocka. Brak kolejnych badań byłoby błędem” – zaznaczył naukowiec.

Prelekcjom specjalistów towarzyszyły prezentacje multimedialne płockiego zabytku: przed, w trakcie i po renowacji.

W konferencji uczestniczył także Igor Wasilewski, prezes PERN Przyjaźń SA – przedsiębiorstwom, jako „mecenas kultury i strażnika pamięci”, było głównym fundatorem renowacji, który przedstawił kierowaną przez siebie firmę jako. Obecny był też Piotr Naimski, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Odczytano także list przesłany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego.

Kaplica Królewska stanowi „serce” katedry płockiej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Płocku (zbudowanej w 1144 r. przez bp. Aleksandra z Malonne). W 1972 r. podczas remontu kaplicy pod kryptą znaleziono resztki szkieletów 17 zmarłych w różnym wieku i czasie osób. Zostały one poddane licznym gruntownym badaniom. Udało się zweryfikować i zidentyfikować kości obu władców Polski – Władysława Hermana i Bolesława II Krzywoustego oraz 15 książąt. W 1975 r. pochowano w drewnianej trumnie, w krypcie pod posadzką, szczątki 15 książąt mazowieckich (w tym jednej kobiety, księżniczki litewskiej Gaudemundy – Zofii, żony Bolesława III). Natomiast kości monarchów: Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego złożono do sarkofagu w Kaplicy Królewskiej w dwóch trumnach z oksydowanego brązu, oznaczonych imionami władców oraz ozdobionymi emblematami królewskimi. Remont Kaplicy Królewskiej rozpoczął się na przełomie 2015 i 2016 roku, kosztował około 1 mln zł.

***

W sobotę, 9 grudnia, z inicjatywy Elżbiety Grzybowskiej - rzecznik prasowej diecezji płockiej i ks. Stefana Cegłowskiego - proboszcza parafii katedralnej, odbyła się konferencja prasowa na zakończenie remontu Kaplicy Królewskiej w płockiej Katedrze.

Tego dnia dziennikarze mieli możliwość zapoznania się z efektem dwuletnich prac. Wcześniej, w I Niedzielę Adwentu, Kaplicę zwiedzali Parafianie i Goście Katedry.

Renowacja Kaplicy miała miejsce w latach 2016-2017. W ramach generalnego remontu dokonano wymiany instalacji oświetleniowej, a także konserwacji i wymiany podłoża i posadzki, polichromii, witraża, tumby grobowej, insygniów królewskich, ołtarza, dwóch nagrobków i kraty.

Ponadto przygotowano program dla zwiedzających, który oprowadza po poszczególnych miejscach w Kaplicy.

Od poniedziałku, 11 grudnia możliwe jest zwiedzanie Kaplicy Królewskiej:

- od poniedziałku do soboty od 10:00 do 15:00 o pełnych godzinach

- w niedziele od 14:00 do 17:00 o pełnych godzinach

Aby wejść do Kaplicy należy zgłosić się do Obsługi Katedry. Zwiedzanie odbędzie się, jeśli będzie minimum pięcioro chętnych. Do Kaplicy nie może wejść więcej niż dwadzieścia pięć osób.